fatih sultan mehmet köprüsü ne demek?

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, İstanbul'da Kavacık ile Hisarüstü arasında, Asya ile Avrupa'yı Boğaziçi Köprüsü'nden sonra ikinci kez bağlayan asma köprü. Ankraj blokları arasındaki uzunluğu 1.510 m, orta açıklığı 1.090 m, genişliği 39 m, denizden yüksekliği 64 m'dir.¹

Köprünün temeli 29 Mayıs 1985'te atılmış²³ ve yapımına 4 Aralık 1985 günü başlanmıştır.⁴ Hâlen dünyanın en büyük çelik asma köprüleri içinde 14. sırada yer alan bu büyük proje 3 Temmuz 1988 tarihinde dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır.⁵

Köprünün proje hizmetleri İngiliz Freeman, Fox ve Partners firması ve BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş. firması⁶ tarafından yerine getirilmiş, inşaatını ise Türkiye'den STFA, Japon Ishikawajima Harima Heavy Industries Co. Ltd., Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Nippon Kokan K. K. adlı şirketlerin oluşturduğu konsorsiyum 125 milyon dolar karşılığında üstlenmiştir.

Teknik ve temel özellikleri

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü projesinin temel özellikleri, taşıyıcı kule temellerinin boğazın iki yakasındaki yamaçlara oturması, kulelerin tabliye mesnet düzeyinden başlaması ve tabliyesinin Boğaziçi Köprüsü’ndeki gibi ortotropik, berkitmeli panellerden oluşan aerodinamik enkesitli kapalı kutu biçiminde olmasıdır. Boğaziçi Köprüsü’nden farklı olarak bu köprünün askı kabloları dikey olarak düzenlenmiştir. Bu kablolar çiftli tertiplenmiş olup gerektiğinde bu kablolardan biri kolayca değiştirilebilecektir.

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nün kule temelleri 14 m x 18 m boyutunda ve ortalama 6 m yüksekliğindedir. Ama zemin durumuna göre yer yer kademeli olarak proje kotundan 20 m daha derine inilmiştir. Temellerin üzerinde yüksekliği 14 m’ye varan betonarme kaideler yer almakta ve çelik kuleler bu kaidelerin içine 5 m kadar ankre edilmiş bulunmaktadır.

Köprünün ana bloklarına mesnet oluşturan bu kulelerin yüksekliği, temel betonu üst kotundan başlamak üzere 102,1 m’dir. Kuleler yüksek mukavemetli berkitmeli çelik panellerin birbirine bulonlanarak birleştirilmesiyle 8 kademe halinde monte edilmiştir. Boyutları tabanda 5 m x 4 m, tepede ise 3 m x 4 m’dir. Düşey kuleler birbirlerine ikişer adet yatay kirişle bağlanmış olup, her birinin içinde bakım hizmetleri için bir asansör yerleştirilmiştir.

Taşıyıcı ana kablolar, her kulenin tepesinde yer alan kablo semeri üzerinden geçmektedir. Bunlar git-gel çekim yöntemi ile yapılmış, her seferinden ve bir doğrultuda 4 tel taşıyan kasnağın 4 m/sn gibi çok yüksek bir hızda çalışması sağlanmıştır. Her ana kablo bir ankraj bloğundan öbürüne uzanan 32 tane büklüm grubundan, ayrıca tepedeki semerlerle ankraj blokları arasında yer alan 4 tane ek gergi büklümünden oluşmaktadır. Her bir büklümde 504 tane, ek büklümlerde ise 288 ve 264 tane çelik tel vardır. Galvanizli yüksek mukavemetli çelikten olan tellerin çapı 5,38 mm’dir.

Kutu kesitli tabliye 33,80 m genişliğinde ve 3 m yüksekliğinde olup her iki yanında konsol olarak dışa taşan 2,80 m eninde birer yaya yolu bulunmaktadır. Dört gidiş dörtte geliş olmak üzere toplam sekiz şeritli tabliyenin aerodinamik biçimi rüzgâr yükünü azaltmaktadır. Tabliye 62 üniteden oluşmaktadır.Çeşitli uzunluktaki bu üniteler birbirine kaynakla birleştirilmiştir. Ağırlıkları 115-230 ton arasında değişen tabliye üniteleri, denizden palangalar ile yukarı çekilerek yerlerine yerleştirilmiştir.

Köprü, 3 Temmuz 1988'de⁷ dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından hizmete açılmıştır. Köprüden geçen ilk araç Özal'ın resmî otomobili olmuştur.

Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Edirne-Ankara arasındaki Trans European Motorway (TEM)'in bir parçasıdır.

Galeri

Most Sułtana Mehmeta Zdobywcy Istambuł RB1.jpg|Fatih Sultan Mehmet Köprüsünün panaromik görüntüsü Fatih Sultan Mehmet Bridge from Otagtepe.jpg|Köprünün Otağtepe Parkından görünümü FSM Bridge from Anadolu Hisari.jpg|Anadolu Hisarından köprünün alttan görünümü İstanbul - Fatih Sultan Mehmet Köprüsü1 - Şub 2013.ogv|Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün İstanbul Boğazı'ndan görünümü (Şubat 2013)

Araç geçişleri

Yıl	Boğaziçi + F.S.M Köprüsü	Yavuz Sultan Selim Köprüsü	Avrasya Tüneli
2019	321.884 (günlük) ⁸
2018	323.843 (günlük) ⁹
2017	409.341 (günlük) ¹⁰
2016	368.636 (günlük) ¹¹	110.000 (günlük)¹²¹³¹⁴	68.500 (taahhüt) ¹⁵
2015	386.400 (günlük) ¹⁶	İnşa halinde	İnşa halinde
2014	411.323 (günlük) ¹⁷	İnşa halinde	İnşa halinde
2013	417.534 (günlük) ¹⁸	İnşa halinde	İnşa halinde
2012	407.380 (günlük) ¹⁹
2011	416.354 (günlük) ²⁰
2010	405.909 (günlük) ²¹
2009	394.840 (günlük) ²²
2008	399.009 (günlük) ²³
2007	403.712 (günlük) ²⁴
2006	381.792 (günlük) ²⁵
2005	374.438 (günlük) ²⁶
2004	366.078 (günlük) ²⁷
2003	345.700 (günlük) ²⁸
2002	331.163 (günlük) ²⁹
2001	328.411 (günlük) ³⁰

Kısıtlamalar ve Geçiş İzinleri

Fatih Sultan Mehmet Köprüsünü; 1. sınıf araçlar, 2. sınıf araçlar (Kamyon ve Otobüsler hariç), Tüm servis araçları (Turizm, Personel, Okul vb.), Karavanlar, Toplu Taşıma Araçları (IETT ve Halk Otobüsü, Otobüs A.Ş. vb. Taksi dolmuş) ve KGM'den izinli kamu kurum ve kuruluşlarının resmi plakalı hizmet araçları kullanabileceklerdir.³¹

Köprüleri kullanımına izin verilen araçların dışındaki 2. 3. 4. ve 5. sınıf araçlar ile Kimyasal ve Tehlikeli Madde Taşıyan araçların zorunlu olarak Yavuz Sultan Selim Köprüsünü kullanması gerekmektedir. Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nü ise bütün araç sınıfları kullanabilecektir.